Sonbaharın eseri sararan yapraklar gün batımında yere düşmeye başlar. Yazın sıcaklığı kısalan günlerle kaybolur. Yavrularını büyük zorluklar ile büyütmüş ördekler için gitme vakti gelmiştir. Kışın dinlenecekleri, huzurlu bir yer için kanatlarını ay ışığında çırpmaya başlar.
Ördekler, hani şu suyun üzerinde yüzen kuşlar. Onları yapay göllerde, restoranlarda, bahçede bulunan tellerin ardında görmüşsünüzdür. Ördekleri suyun üzerinde ses çıkaran, sarı tatlı yavruları olan başıboş varlıklar olarak mı biliyoruz? Yaşadığımız çevrede daha başka neredeler? Ne yapıyorlar? Merak ettiniz mi hiç? Hadi merak etmiş veya etmemiş bizler için ördeklere bir bakalım. Yanıbaşımızda bulunan doğanın farkına varalım.
Yaban ördekleri göç eden su kuşlarıdır ve hiç biri avcıların kurşunlarını hak etmezler. Suyun olmadığı, sazlığın olmadığı yerlerde bulunmaz. Ülkemiz Avrupa, Asya ve Afrika göç rotalarının ortasında bulunmasından dolayı 24’den fazla yaban ördeği gözlemlenir. Yaban ördekleri düzenli olarak ülkemizin sulak alanlarını ziyaret eder. Bu ziyaretleri üreme faliyetlerini gerçekleştirmek veya kışı geçirmek içindir. Bundan dolayı sulak alanlar onların evleridir. Birbirine sadık olan ördek çiftleri yuvalarını sulak alanlara yapar. Kuluçka süreçleri burada geçer. Yavruların yumurtadan çıkması ile onları büyütme yeri yine sulak alandır. Bu sefer evden çok okula dönüşür. Yetişkinliğe ulaşınca da ebeveynleri ile kanat açarlar gökyüzüne.
Peki kışın ne yaparlar? Yavrularını büyütmüş ebeveynler iklim koşulları daha uygun olan bölgelere göç eder. Genelde sürüler halinde göç eden ördekler uygun buldukları sulak alanda bir kış boyu konaklar. Peki yaban ördekleri Antalya’da nerede konaklar? Sulak alanlarımız ne durumda? Saklanacakları yerler var mı? Avlan Gölü’nden Eğri Göl’e kadar uzanan bölgede çok büyük olmayan sulak alanlarımız kaldı. Avlan Gölü kuraklıkla sürekli olarak mücadele ediyor. Akarsuların durgunlaştığı alanlarda da ördekleri görmemiz mümkün. Ama bu alanlarımız çok sert ıslaha maruz kaldığı için sazlıklar ve canlıların besin kaynakları yok denecek kadar az. Bu akarsulardan bir tanesi Boğaçay. Şu an su oldukça azdır. Önceki senelerde meydana gelen ıslah çalışmalarından büyük yaralar aldı. Ancak son dönemlerde küçük bir alanına dokunulmadığı için sazlıklar büyüdü, kuşlar, böcekler ve sürüngenler tekrar yaşamak için geldi. Sazlıklar yüzlerce sakarmeke, ötleğen, balıkçıl kuşları ile doldu. Sazanlar, kefaller tekrar suya can verdi. Kelebekler ve böcekler yaşam alanlarına kavuştu. Görüldüğü gibi tek başına bir canlı grubunun yükselişi olmuyor. Çünkü yaşam/besin piramitti bu şekilde kuruluyor.
Beni bu yıl Boğaçay’da mutlu eden diğer durumda yaban ördekleri oldu. 100 metrekarelik alanda yüze yakın ördeğin kışlamak için geldiğini görmek büyük bir sevinç. Etrafta onlara karşı insan baskısı büyük boyutlarda. Çevrede araç ve iş makine sesleri var. Ama bunlara aldırış etmemeye çalışıyor yaban ördekleri. Tek amaçları var beslenmek, dinlenmek yani yaşamlarını devam ettirmek. Peki kim bu yaban ördekleri? Hemen sıralayalım isimlerini; Çamurcunlar, yeşilbaşlar, kılkuyruklar, paspaş patkalar, elmabaş patkalar, tepeli patkalar ve diğerleri. İsimleri ne kadar farklı di mi? Oysa sadece ördek değil miydi? Siz birde onları gözünüzle görün. Çamurcun erkeğinin kafasındaki desen ve renkler sizi büyüler. Kimisini bir sürüde görürsünüz, kimisi tepeli patka gibi tek başına dolanır etrafta. Kim bilir bir fırtınadan kurtulmak için kendini buraya mı attı? Yoksa 100 metrekarelik alana mı muhtaçlar.
Bizler bu toprakların sevgisi, saygısıyla yol aldık. Torosların çevrelediği eşsiz coğrafyada yaşamı öğrendik. Bundan dolayı doğayı, yaşadığımız alanları yani şehrimizi hangi canlılarla paylaştığımızı bilmemiz gerekiyor. Onları görmezden gelerek yaşam alanlarını daraltmak/yok etmek onlara yaptığımız en büyük saygısızlıktır. Onlara verdiğimiz her zarar daha sonra bizi etkileyecektir. Nasıl mı? Yaşam, doğadaki tüm canlıları kapsar. Yaban hayatının küçük bir sıyrık alması bile diğer tüm canlıları ve bizi etkiler. Ekosistem demek bütünlük demektir. Öğrenerek, saygı duyarak, gülerek ve severek onların ve kendi yaşam alanımızı koruyalım.
Gökçe Coşkun
Eline sağlık Gökçe. Belediyeler birgün sesini duyar umarım.