Orman yangınları kuşları nasıl etkiliyor? İklim değişikliği ile nasıl etkileyecek? Ormanları ve yaban hayatını yangın mı? Yoksa çöpler ve insan baskısı mı daha çok etkiliyor?
Büyük yangınların meydana gelmesi uzmanlar tarafından söylendiği gibi Akdeniz bölgesinde olduğu gibi Dünya’nın bir çok yerinde doğal süreçte meydana gelebiliyor. Ancak artık işin içinde İklim değişikliği dahil olmuş durumda.
İnsan etkisi, kundaklama veya diğer sebepler sonucu çıkan yangınlar eskiye göre artık daha büyük ve daha yıkıcı sürmekte. Neden mi? Çünkü hava sıcaklığının aşırı artması kuraklığı arttırıyor ve yangının daha yıkıcı ve hızlı büyümesine sebep oluyor.
Peki ormanda yangın çıktığında kuşlar ne yapıyor? En iyi bildikleri şeyi uçup, kaçıyorlar. Kuşlar ürkektir çok hızlı tepkiler verebilir. Ancak yangın dönemine göre yavrular ve güçsüz bireyler ölebilir.
Kuşlar orman yangınları ile milyonlarca yıldır karşılaşıyor. Bu sebepten dolayı evrimsel olarak bu durumdan etkilendirler. Yani yangından kaçmayı, korkmayı ve uzaktan yangını tahmin edebiliyorlar.
Bu konuda Amerikan Orman Servisi Biyoloğu Vicki Saab; Tarihsel olarak kayıtlarımıza baktığımızda kuşların yangınlardan etkilenme oranın çok düşük olduğunu söylüyor. Ancak iklim krizi ile büyük ve yıkıcı yangınlarda kuşların kaçamayacağını belirtiyor.
Normal seyreden bir yangına adapte olan kuşlar, küresel ısınma iklim değişikliği ile değişen koşullardan etkileneceğini söylemek doğru olur. Manavgat’da olduğu gibi yangının bir çok noktadan başlayıp hızlı yayılması onları etkilemiş olabilme ihtimalini gösteriyor.
Ancak bölgedeki gazeteci ve tanıdığım kişilerden edindiğim bilgi orman içinde yaban yaban hayvanına rastlamadıkları en büyük etkiyi evcil ve çiftlik hayvanlarının aldığı konusunda idi. hayvanların üzücü manzaralarını hepimiz ne yazık ki gördük.
Kuşlar fiziksel olarak nasıl etkilenir? Yangından kaçan kuşlar alevlerden kurtulabilir ancak yoğun partikül içeren dumandan etkilenmeleri mümkün. Hatta bu dumana önceden maruz kalmaları uçmalarını etkiler ve kaçmaları zorlaşabilir.
Orman yangınları habitatları nasıl etkiler? Özellikle belirli bir alana sıkışmış popülasyonların olduğu habitatların etkilenmesi söz konusu olmakta. Çünkü insan baskısı bu duruma yol açıyor. Bu durumda ise o popülasyonların başka yerde yaşama şansı azalabilir. Balık Baykuşu gibi.
Ancak orman içinde yanmış kömürleşmiş bir alan kimi zaman bir çok kuşu bölgeye çeker. Çünkü kurumuş ağaçlara yumurta bırakmaya bir çok böcek gelir. Bunu takip eden ağaçkakanlar olur. Alandaki açıklıktan faydalanan sinekkapanlar bölgeye gelip rahat beslenme yapar.
Bu söylediğim biraz hayal etmesi zor gibi görünsede yanan bir alana gittiğinizde bölgenin ekolojik özelliklerine göre 1-2 ayda bitki filizleni görebilirsiniz. Buna bağlı canlı çeşitliliğide artmaya başlar.
Şu an için hala çıkan yangınlara karşı kuşlar kendilerini koruyabilmekteler. Ancak özel habitatlara sahip kuşlar bu durumdan oldukça fazla etkileniyor. Giderek artacak sıcaklıklar ise yıkıcı ve büyük yangınları beraberinde getireceği kesin. Bu duruma adapte olmamış kuşlarda büyük etkilere maruz kalabilir.
Bizler için yaban hayatını tehdit edecek faktörlerin başında insan baskısı ve iklim değişikliği var. Yaban hayatı için üzüldüğümüz ilk konular ormanların çöplüğe dönmüş olduğunu bilmeniz. İklim krizine karşı önlemlerin alınması.
Hala orman içlerine kadar evler yapmaya çalışırsak. Orman ve yollarını denetlemez yaptırımları yeterli seviyede tutmazsak daha çok yaban hayvanları bundan dolayı etkilenir.
Ormanları sadece yangın çıktığında aklımı- getiriyoruz oysa o ormanlar ve yaban hayatı yangın olmadığı zamanda can çekişiyordu. Bizler her ormana gittiğimizde o acıyı hissediyoruz. Neden mi ? Molozlar, pislikler, çöp yığınları v.s.
Yararlanılan yazı ve kaynaklar:
https://www.audubon.org/