Altınpark Ankara da Altındağ İlçesi içerisinde bulunan 640 bin m² alanın 261.160 m²’si yeşil alan olan etrafında oldukça çok yerleşim yoğunluğu bulunan bir parktır. : ( 39.966691, 32,879611 )
Altınpark’ın önemi nedir?
İlk olarak bu soruya cevap verilmesi daha doğru olacaktır. Altınpark diğer şehir parkları gibi yerleşim merkezlerinin yakınında hatta onlarla iç içe bulunmaktadır. Birçok insan özellikle hafta sonları olmak üzere parkı ziyaret etmekte, park içerisinde bulunan restoranlara ve kafeteryalara gelmektedir. Bu kadar yoğunluğa rağmen yine de birçok kuş türünü burada görebilmekteyiz.
Biliyoruz ki kuşların bazıları göç etmekte bazıları ise mevsimsel olarak kısa yer değişimlerinde bulunmaktadır. Kimisi de her zaman karşılaştığımız şehir kuşları gibi yıl boyu aynı bölgede yaşamaya devam etmektedir. Altınpark ise bu üç özelliği taşıyan çeşitli türler tarafından ziyaret edilmektedir. Bu türler neden burayı tercih etmektedir ? Bu sorunun cevabı bize Altınpark’ın önemini de ortaya koyacaktır.
Cevaba gelirsek eğer,
· 1-Parkta bulunan ağaç çeşitliliği (özellikle huş ağaçları*)
· 2- Ankara üzerinden geçen kuş göç rotası
· 3- Bölgede Kış aylarında yüksek kesimlerden, alçak kesimlere inen kuşların yer arayışına cevap oluşturması.
· 4- Yaşam alanlarının daralması
Olarak sıralanabilir.
Bu maddeleri tek tek irdeler isek,
1. Parkta Bulunan Ağaç-Çalı Çeşitliliği;
Parkta 17.466 adet ağaç, 81.050 adet de çalı bulunmaktadır. (Anfa ltd şirketinin sitesindeki bilgiler). Sayı âdetinin fazla olması tabi ki biyolojik ortam için oldukça elverişli olsa da asıl önemli olan Ağaç tür çeşitliliğinin fazla olmasıdır. Bu durum, tohum tüketen kuşlar için tür çeşitliliği meydana getirmektedir. Kış aylarında tohum veren ağaçlar besin ihtiyacı için oldukça iyi bir kaynak oluşturmaktadır.
Özelikle Huş ağaç (Betula pendula) larının fazla olması İskete türleri için güzel bir besin kaynağı oluşturmaktadır.
Ağaçkakanlar ise kavak ve selvi ağaçlarını yuva olarak veya kurtçuk yakalamak için kullanmaktadırlar.
Çaprazgaga, Kocabaş, baştankara gibi türlerde çam ağaçlarının tohumlarına ilgi duyarlar
Ağaçların dışında kış meyvesi veren çeşitli böğürtlen türleri ise Karatavuk, ardıç kuşları, şakrak kuşları için oldukça iyi bir besin kaynağı sağlamaktadırlar.
Huş tohumları ile beslenen ‘‘Karabaşlı İskete’’ 18.12.2014 – Altınpark
Karabaşlı İskete – Huş Tohumları ile 29.11.2014 – Altınpark
Orman Çıvgını – 15.08.2014 Altınpark
Alaca Ağaçkakan – Ağaç gövdesini delerek oraya ağaç kurtlarının gelmesini sağlıyor. Gelen ağaç kurtları ile de besleniyor.
16.11.2014 – Altınpark
2. Ankara Üzerinden Geçen Göç Rotası
Çoğu kuş türü üreme göstermek ve yiyecek bulmak için göç etmektedir. Bu göç İlkbaharda Kuzeye doğru iken Sonbaharda güneye doğru meydana gelmektedir. Her tür farklı bir rota ve varış noktasına sahiptir. Yönlerini bulmakta Güneş, yıldızlar ve manyetik alan etkilidir. Fakat bunlar tam olarak yeterli olmamaktadır. Yol üzerinde nerede mola vereceklerini, nerede üreme göstereceklerinin kararını öğrenme ile geliştirirler. Türkiye üzerinden geçen ana kuş rotalarından biri Ankara üzerinden geçmektedir. Şehirleşme doğal ortamların yok olmasına sebep olmakta ve doğada bulunan hayvanların alanlarını kısıtlamaktadır. Ankara da bu şehirleşmeden payını almıştır. Kuşlar buraya geldiklerinde dinlenme ve beslenme yapacakları bir alan ararken şehir içerisinde parkları tercih etmektedirler. Bu parklardan birisi olan Altınpark ise hem rota üzerinde bulunması, hem besin bulundurması, hem de park içindeki yapay sulak alanların varlığından dolayı bu türlere ev sahipliğini göstermektedir.
Küçük Sinekkapan 26.10.2014 – Altınpark
Benekli Sinekkapan
14.08.2014 – Altınpark
Sinekkapan ailesine ait bireyler Güney Afrika dan , Avrupa’nın Kuzeyine, İngiltere ye kadar göç etmektedirler. Bu göç sırasında Nisan ayından Eylül ayına kadar Türkiye de görülürler. Altınpark da onlar için bu dönemde ev sahipliği yapar.
3. Yıl İçinde Kısa Mesafeli Yer değişimleri
Yerleşik olarak tarif edilen göç hareketinde bulunmayan kuşların bazıları ise mevsim değişimlerine göre yükseklik veya enlem değişimlerinde bulunabilmektedirler. Özellikle kış aylarında yüksek kesimlerde ve enlemlerde bulunan kuşlar daha sıcak hava olması ve yiyecek bulabilmek için alçak kesimlere gitmektedirler. Şehirleşmenin çok olduğu yerlerde bu kısa mesafeli yer değişimlerine Altınpark gibi birçok park ev sahipliği yapar.
Kocabaş
06.01.2015 – Altınpark
Altınpark için kış göçmenidir.
Şakrak – Kış böğürtleni ile beslenirken28.12.2014- Altınpark
Dağ İspinozu 10.01.2015
Dağ ispinozları fazla soğuk yaşanması ile alçak kesimlerde görülebilmektedirler. 2015 yılının Ocak ayında Türkiye de görülen soğuk havalar Dağ ispinozlarını Altınpark a kadar getirmişti.
4 .Yaşam alanlarının daralması
Büyüyen şehirler artık daha fazla büyümekte. Şehirlerin büyümesi demek bizlerin doğadan uzaklaşmamız, doğaya yabancılaşmamız anlamına gelmekte. Bu da doğaya karşı saygımızı yitirmemize, düşüncesizce onu yok etmemize neden olmaktadır.
Sınırlanan yaşam alanları, özellikle de kuşları alternatif yerlere yöneltmektedir. Bunların başında da parklar gelmektedir. Altınpark da bu sığınaklardan bir tanesi olma özelliğini taşıyor.
Karabaş Martı 28.12.2014– Altınpark
Karabaş Martı lar zaman zaman Altınpark a gelmekte burada ki yapay gölde beslenme göstermektedirler.
Sakarmeke
Sakarmeke otçul bir tür olup çeşitli doğal göllerde kirlenme ile paralel olarak yosunların artmasına bağlı sayıları epey artmış türlerdendir. Normalde her gölde karşılaşabileceğimiz bu tür ilk kez 3.12.2014 tarihinde Altınpark da kaydını aldık. Bu kadar insan etkisine dayanıklı bir türün doğal göllerden uzaklaşıp yapay bir göle gelmesi oldukça şaşırtıcı bir durum.
Altınpark da Kuş çeşitliliği nedir? Altınpark ın özellikleri ve değerinden bahsettikten sonra kuş çeşitliliğine göz gezdirsek eğer,
Altınpark da bu güne kadar 147 adet tür kaydedilmiş. Şehir içinde bulunan bir yer olmasına rağmen tür sayısı dikkat çekici değerde. Park içerisinde yuvalarda bulunmakta, benim yaptığım gözlemlerde 22 adet yuva tespit ettim. Bunların çoğu parkta yıl boyu bulunan saksağan, karga, serçe ve baştankaralara ait. Parkta gözlemlenmiş türlere baktığımızda Huş isketesi gibi Türkiye için oldukça nadir bir tür burada gözlemlenmiş. Ayrıca çeşitli göç zamanlarında parkta dinlenmek için gelen Balıkçıllar , Karabataklar da görülebilmektedir.
Altınpark da 2014 – 2015 yılları içinde yaptığım gözlemler,
Bu gözlemlerde parkta izlediğim gözlem güzergâhı:
Altınpark da yuvaların parkta ki dağılımları;
Sürmeli Çalıkuşu
19.10.2014 – Altınpark
Altınpark da yapılan gözlemde kaydedilen ilginç kayıtlar ;
Mavi Baştankara
16.11.2014 – Altınpark
Sonuç:
Altınpark bir kuş cenneti değil ama konumu ve tür sayısı onun değerini arttırmaktadır.
Bu bilgiler ışığında çıkarımlar yapacak olursak eğer, Parkların doğal yaşam açısından öneminin gün geçtikçe arttığı, Altınpark gibi şehir içinde bulunan parklarda birçok kuş türüne yıl içerisinde rastlayabileceğimizi ve Şehirleşme ile ne kadar fazla doğadan uzaklaşsak da doğanın sahip olduğu yerlerden kolay kolay vaz geçmediğini görmekteyiz.
Park içerisinde zaman zaman yüksek sesli müzik çalınması, görevlilerin arabalar ile dolaşması, yapılaşmaların giderek artması gibi durumlar söz konusu. Bunların en kısa sürede durması ve değerlendirilmeye alınması gerektiğini düşünmekteyim. Çünkü bu şekilde devam etmesi parkın doğal yaşamına zarar verecektir. Parkları tek tip yapmak yerine ağaçlar içerisinden patika yollar şeklinde yapılması doğal ortama daha çok benzerlik gösterecektir.
Bu kadar yakınımızda bulunan ‘’doğal yaşama’’ olan ilgimizin artması gerektiğini düşünüyorum. Toplumsal olarak Belediyelerin ve Kurumların bu alanda atılımlar yapması gerekmekte. Çünkü Altınpark gözlemlerim sırasında karşılaştığım birçok insan bu konuda bilgi sahibi değiller. Gezdikleri parkın özelliklerini, burada yaşayan canlıları öğrenmeleri ile çevreye olan duyarlılıklarının artacağına ve toplumsal gelişimimize katkıda bulunacağını düşünmekteyim. Eğer sahip olduğumuz değerlerimizi korumak istiyorsak ilk olarak onların farkındalığını yaratmamız gerekmektedir.
Gökçe Coşkun
2015
Kaleminize sağlık, çok bilgilendirici bir metin olmuş